ubuntu-l10n-ug team mailing list archive

[Eagle Burkut <eagle.burkut@xxxxxxxxx>]

Essalamu eleykum, kopchilik,

Ubuntu da hazir terjime xizmitidin sirt yene nurghun mesiler bizning hel
qilishimizni kutup turiwatidu, bulardin men his qilghanliri (ret tertipi
boyiche):

[1] Uyghur yeziqining imla uchurliri (orthographic information) din imla
hojjiti (orth file) hasil qilip, uni ubuntugha qoshush.
[2] Uyghurche font (lar) ni ubuntu gha qoshush.
[3] Uyghurche kunupka taxtisini qoshush.
[4] Uyghurche yerlikleshturush hojjitini yasap, ubuntugha qoshush.

Asasliq uchurlar bu bet
https://wiki.ubuntu.com/Translations/KnowledgeBase/AddingNewLanguage#POSIX
tin elindi.

Mushu mesililer hel qilin'ghandin keyinla, ubuntu Uyghur yeziqini bimamal,
mukemmel qollaydighan bolidu. CD din kompyutergha qachilap, yaki janliq
(live) halette tunji ishletkinimizdila Uyghurchini bimamal bir terep
qilalaydu.

Towende bularni bir-birlep addi chushendurey:

[1] Uyghur yeziqining imla uchurliri (orthographic information) din imla
hojjiti (orth file) hasil qilip, uni ubuntugha qoshush.

Ubuntuda birer yeziqni toghra bir terep qilish uchun, shu yeziq ehtiyajliq
barliq herplerning kod nuqtisini ubuntu sistemisigha bildurush lazim
bolidiken. Men qarap baqsam, hazirqi ubuntu neshride, Uyghurche imla
uchurigha bu yeziq Erebche yeziqni ishlitidu depla, Erebche herplerni
opmu-oxshash kochurup qoyghan. Bundaq bolghanda, Uyghurchigha xas bezi
herpler, mesilen E heripini sistema yadrosidin texi Uyghurche dep qobul
qilmaydu.

[2] Uyghurche font (lar) ni ubuntu gha qoshush.

Ubuntuning ozide texi Uyghurchini mukemmel qollaydighan birer font yoq. Bar
bolghan Erebche we bashqa fontlar Uyghurchini texi mukemmel qollimaydu.
Shunga sistemini qachilap bolupmu uninggha yene sirttin Uyghurche font
qachilimisa, Uyghurchini texi normal bir terep qilghili bolmaydu. Shunga
ubuntu sistemisigha tegidinla bir qanche Uyghurche fontlarni qoshuwetsek,
keyinki font qachilash bash aghriqidin xalas bolimiz.

[3] Uyghurche kunupka taxtisini qoshush.

hazirqi iBus kirguzguch sistemisi ustidiki Uyghurche kirguzush we taxtining
nuqsanini Abdusalam ependim bayqap, mushu gurupta xewer qilghan idi. Shunga
iBus kirguzush sistemisidin musteqil bir XKB asasidiki Uyghurche kunupka
taxtisini Ubuntugha qoshush kerek. Burun Muhemmed Abdulla ependim yasighan
XKB uyghurche kunupkisi asasida uninggha yene hazir muzakire qiliwatqan,
siziq, kop chekit digendek Uyghurche belgilerni qoshup, u kunupka taxtisini
mukemmelleshturup, andin ubuntugha qoshush kerek.

[4] Uyghurche yerlikleshturush hojjitini yasap, ubuntugha qoshush.

Yeni chisla, waqit, hepte, birlik uchurliri we Uyghur yeziqining elipbe
tertipi boyiche tertiplesh uchurliridin tuzulgen yerlikleshturush hojjiti
qurup (burunqi konisida xataliq kop) bu hojjetni ubuntugha qoshush.

Emdi bularni kimler qilidu?

[1] Imla hojjiti bek tesmu emesken, buni kopchilikning yardimi, nazariti
astida men ustumge alsam bolidu.

[2] UKIJ ning bir qanche fontlirini mukemmelleshturup, we bashqa Uyghurche
fontlar bolsa qoshuwetsek bolidu. Burunqi UKIJ fontlirining chalisini
Gheyret ependim men qilip chiqay digen idi. Yene bashqa Uyghurche fontlarni
qoshush ishigha menmu yardemleshsem bolidu.

Kamida UKIJ ning Tuz Tom ni oz ichige alghan bir qanche fontlirini qoshsaq,
we yene Uighursoftning ALKATIP Tor asasida birer fontini qoshsaq dep
oylidim. Nawada Alipsoft shirkiti ozining burunqi Uyghur Ekran asasidiki we
yaki bashqa chirayliq dep qarighan fontlirini ubuntugha hediye qilishqa
qoshulsa, unimu qoshsaq bolidu.

[3] Kunupka taxta ishida, hazir Urumchide munasiwetlik hokumet tarmaqlirimu
mushu ish heqqide yighin echiwetiptimish. Hem bizning bu yerdiki kunupka
muzakirisige Alim ependim bezi pikirlerni qatnashturup, yaxshi pikirlerni
qiliwatidu. Shunga axirqi kunupka layihesi otturigha chiqquchilik bu ishlar
mushundaq muzakire basquchida turup turidu. Birlik, layihe hasil bolghandin
keyin, shu asasta kunupka taxtisi yasap, ubuntugha qoshuwetsek bolidu.

[4] Yerlikleshturush uchuri heqqide nechche aylar ilgiri Gheyret ependin we
bashqa kopchilik bilen birlikte muzakire qilip, men qol tiqip ishlep,
ishlarni xele bir yerge apirip, axirqi basquchqa ekelgen idim. (Bu heqte
bilik kulubida xele yeterlik muzakiriler bolghan we u ishning tereqqiyatidin
men shu yerde kopchilikke uchur bergen.) Shu ishni tamamlap, u hojjetni
yollashni men qilsam bolidu.

Nawada mushu mesililer hel qilinsa, bu hasil bolghan Ubuntu sistemisi
Uygurchini qollash we ishlitish, qolayliq jehetlerde, gep soz yoq Windows 7
ni besip chushidu.

Yene terjime ishlirimu bar. Asasliq terjimilerni tamamliyalisaq, korunme
yuzi putunley Uyghurche bolghan, Windows 7 ni besip chushidighan mukemmel
bir meshghulat sistemisigha erisheleymiz.

Hazir bir qeder qol tutidighan ishlardin, asasliqi terjime qilish we font
ishi bar.

Font ishimu sel qol tutidighan ish bolup, bizning burunqi Uyghurche
fontlirimizda, Latinche herp-belgiler bashqa neshir hoquqigha ige latinche
fontlardin kochurup kelin'gen, shunga bu fontlarni biwaste ubuntugha
yollashqa bolmaydu. Bundaq qilsaq, ozimizning qanun, exlaq engimizni,
sapayimizni bashqilargha namayen qilip qoyimiz. Hem kelgusidimu birer neshir
hoquqi dawaliri chiqip qalsa, aqiwiti yaxshi bolmas dep oylaymen.

Shunga buni hel qilish uchun, ozimizning Uyghurche fontlirigha ubuntudiki
heqsiz chirayliq latinche fontlarni yughurup, neshir hoquqi ixtilapi kelip
chiqmaydighan Uyghurche fontlarni hasil qilip, uningdin keyin bularni
Ubuntugha qoshsaq bolidu.

Mening font yasashta tejirben yoq bolghach, UKIJ fontlirini Gheyret ependim
qilsa, ALKATIP fontidin 1-2 ni Alim ependim ozgertip chiqip hediye qilsa
bolidu. Alipsoft shirkitining fontlirigha kelsek, Alipsoft ependim
yuqurqidek teleplirimizge qoshulup, bir qanche fontlirini bizge hediye qilsa
we ashundaq ozgertip chiqishqa qoshulsa we bu ozgertishni ozi qilip berse, u
fontlarnimu ubuntugha qoshsaq bolidu. Bu jeryan sel sozulup ketishi mumkin.

Hazirche mening oylighanlirim yuqurdikidek. Yene bashqilarning
teklip-pikirliri bolsa birlikte anglisaq bolidu.