ubuntu-l10n-ug team mailing list archive

[Eagle Burkut <eagle.burkut@xxxxxxxxx>]

2010/5/31 Gheyret T. Kenji <gheyret@xxxxxxxxx>


> 1. Tirnaq: Uyghuredittta tirnaqchi achsila, shu haman uning yepilishimu
> chiqidu. yeni < bassila <> chiqip, nurbelgisi ikki tirnaqning otturisigha
> kelidu. burkut ependi buni ulchemni buzghanliq dep turuwaldi.(hemme tirnaq
> mushundaq)
>
> 2. Hemze: Uyghurdeditta, sozning beshida sozuq tawush besilsa yene hemze
> qoshulup chiqidu. mesilen: Uyghur dep kirguzmekchi bolghanda, uni biwasite
> bassila hemze qoshulup kirguzulidu. buni adettki kirguzguchlerde emelge
> ashurghili bolmaydu. bashqa kirguzguchlerde aldi bilen hemzeni besip andin
> uni besip chiqiridu.
> Burkut ependi bunimu olchemni buzghanliq dep turuwaldi.
>

Essalamu eleykum kopchilik,

Menmu bu heqte azraq oz pikrimni bayan qilip baqay.

Men Gheyret ependim yasighan yuqurdiki UygurEdit ni olchemni BUZGHANLIQ
demidim, belki BIRLIKKE KELMIGENLIK dedim.

Biz nechche yilliq jewr-japalardin keyin, axiri kamida Uyghurche herplerning
kodini birlikke kelturduq. Buningda, mushu ishqa ejir qilghuchilarning
tohpisi untulghusiz buyuktur.

Lekin buningliq bilen bizning kompyuterda Uyghur yeziqimizni bir terep
qilishimiz uzul-kesil hel bolup ketmidi. Uyghurche tinish belgiler texi
dolet olchimidin toluq orun almidi. Yene biri, nowettiki Uyghurche muhitta,
kunupka taxtisidin Uyghurche belgilerni kirguzushte birdeklik, ortaqliq texi
berpa qilinmidi. Buning uchun kamida, Uyghurche qosh tirnaqni Windows 7 da {
} kunupkiliri bilen kirguzsek, Alkatipta " ' kunupkiliri bilen kirguzidighan
perqni eskertip otsem kupaye.

Kunupka taxtisini birlikke kelturush ishi biz terjime qiliwatqan Ubuntu gha
yengi Uyghurche kunupka taxtisi yasash ehtiyaji bilen meydan'gha chiqti.
Esli bu taxtini Abdusalam ependim ozi bilgenche yasapla bizge bildurmeymu
yolliweteleytti. lekin Abdusalam ependim ilmi, mes'uliyetchan, hem
kespchanliqi kuchluk bir heqiqi uchur kesp ehli bolush supiti bilen bu ishni
kopchilik bilen muzakireliship, birlikke kelip qilmaqchi boldi. Bu teripi
heqiqeten apirin eytishqa tegishlik.

Chunki, bizning aldinqi yillardiki uchur sahesidiki tariximizgha qaraydighan
bolsaq, her kim ozi bilgenche, hetta bezide yeng ichide ish elip baridighan,
ozinila mutleq toghra, bilermen sanap, omumning ishini ozining shexsiy
oyunchuq ishigha aylandurup qoyghanlar az emes we bularning bizge kelturgen
shekilsiz ziyini hergizmu az emes.

Xosh, emdi neq gepke kelsek, Ubuntugha uyghurche kunupka taxtisi yasighanda,
kunupkilarni qandaq orunlashturimiz digen mesile otturigha chiqti. Buninggha
xalighan bir Uyghurche kunupka olchimini kochurupla yasap yollap qoyulsimu
boliweretti. Lekin kelgusini oylap, bu ishni "7 olchep 1 kesip" qilish
uchun, awal, hazirqi mewjut kunupka taxtilirimizni bir qur tekshurup, mumkin
bolsa, islah qilishqa tegishlik yerlirini islah qilip, birlikke
kelturidighan yerlirini birlikk kelturup, andin shu BIRLIKKE KELGEN asasta
yengi kunupka taxtisi yasap, uni Ubuntu gha yollashni muwapiq korgen iduq.

Shuning bilen bu muzakiriler dawam qildi. Her kim oz chamiside tirishchanliq
korsetti.

Abdusalam ependimning pikriche Windows 7 diki taxtigha, chushup qalghan,
lekin dolet olchimidin orun alghan Uyghurche tinish belgilirini qoshup,
shuni olchem qilip Ubuntugha yollash boldi. Bu charide, Uyghurche siziq
belgisi texi dolet olchimidin orun almighachqa bu kunupkigha
orunlashturulmaytti we aqiwette bundaq kunupka bilen Uyghurche siziqni
kirguzgili bolmaytti. Bu charini Gheyret ependim we men toghra kormiduq.

Aqiwette bu muzakire ishi Gheyret ependim bilen manga qaldi.

Hazirqi asasliq kunupka taxtilirimizdin Windows 7, Alkatip, UyghurEdit we
Yulghunning 2 tehrirliguchisi bar idi. nowettiki ehwalimizda Win 7 we
Alkatipqa kuchimiz yetmeytti. Peqet bulargha tewsiyela qilalayttuq.

Mushundaq ehwalda, ozimiz birlikke kelturmekchi bolghan kunupka taxtisidin
peqet UyghurEdit, Yulghun Tehrirliguchi we Yulghun tor yuzi kirguzguchi
(bedit.js) la bar idi. Bu yerde Gheyret ependim bar bolghach, awal burunqi
muzakirelerge asasen UyghurEdit ni islah qilip, birer olchemni meydan'gha
chiqarsaq, Yulghun ning 2 tehrirliguchisining aptori Muhemmed Abdulla
ependimning bu olchemge egishishige chong umit bilen qarayttuq.

Gep UyghurEdit ustige merkezliship, nurghun orunlarda pikir birliki hasil
bolup, yuqurdiki 2 nuqtida ixtilap koruldi. Ixtilapning biri UyghurEditta
tirnaqni chiqirish usulidur.

Gheyret ependimning bir kunupka bilen echilghan we yepilghan tirnaqni teng
chiqidighan qilishi, tekist kirguzush sur'iti we bashqa jehette hichqandaq
roshen ewzellikke ige emes bolup, hem bu iqtidarni Windows 7, Alkatip, we
Ubuntuda programma nuqtisidin emelge ashurghili bolmaydu.

Shunga men kelgusidiki birlikni dep UyghurEditning bu 1 kunupka bilen 2
tirnaqni chiqirish usulini BIRLIKKE KELMIGENLIK dep qarshi chiqtim, hergizmu
BIRLIKNI BUZGHANLIQ demidim. Chunki arimizda texi kunupka taxtisining
hichqandaq birlik olchimi yoq. Yoq bolghanken, yoq nersini qandaqmu BUZGHILI
bolsun?

2-nuqta, UyghurEdit tiki hemzeni kirguzush usulidur. Sozlerning beshida
kelgen sozuq tawushlar hemze bilen yezilidu. Bu hemzelik sozuq tawushni
UyghurEdit 1 kunupka bilen kirguzeleydu, lekin Windows 7, Alkatip we Ubuntu
diki taxtilar, soz beshidiki hemzelik sozuq tawushlarni bir kunupka bilen
kirguzelmeydu we bu ishni emelge ashurghili bolmaydu.

Bu mesilige peqet UyghurEdit nuqtisidin qarisaq, 1 kunupka bilen soz
beshidiki hemzelik sozuq tawushni kirguzgili bolush heqiqeten UyghurEditning
artuqchiliqidur. Lekin kelgusidiki kunupka taxtisining BIRLIKI nuqtisidin
qarisaq, bu birlikke kelmigenlik bolidu, chunki bashqa kirguzush taxtilirida
bundaq kirguzgili bolmaydu.

Emdi mundaq ehwalni oylishayli. Bireylen, bir mezgil UyghurEditta tekist
kirguzup kon'gen bolsa, u choqum, soz beshidiki hemzelik sozuq tawushlarni 1
kunupka bilen kirguzup konidu. Emdi gep bu kishi bashqa kompyutergha yaki
bashqa kirguzush taxtisigha almiship, uyghurche kirguzmekchi bolsa, soz
beshidiki sozuq tawushnimu ozi burun kon'gen 1 kunupka bilen besip baqidu we
u burun kon'gen usulda toghra kirguzelmeydu, perq del mushu nuqtida
korulidu.

Kunupka taxtisini birlikke kelturush ishi bolmisa mening UyghurEdit qa
pikrim yoq idi. Bu ishni ozimiz bashliduq, ozimiz awal shu birlikke
kelmisek, bashqilarni bu birlikke kelinglar degili bolmaydu. Gepning
poskallisi del mushu yerde.

Aldinqi qetimda, Abdusalam ependimning siziqni tashlap qoyush layihesige biz
qoshulmiduq. Siziqni qoshush layihesige Abdusalam ependim qoshulmidi.
Shuning bilen bu muzakiridin Abdusalam ependim chekin'gendek qilidu.

Emdi Gheyret ependim bilen mening otturimda yuqurdiki pikir ixtilapi kelip
chiqti. Her kim oz meydanida turup mesilini kuzetse, herkimning ozige toghra
bolidu.

Aldinqi kunidiki muzakirini Gheyret ependim "nawada yuz turane bolsaq, yaqa
siqiship, tilliship ketettuq" dep bek qorqunchluq teswirliwetiptu. Ehwal
unchilik eghir emes. Gheyret ependim Uyghur kompyuter ishlirigha nurghun
hessilerni qoshqan arimizdiki tohpikar bir shexs, bashlamchi, awan'gart.
Mening nezirimdimu, manga nisbeten aka yolluq hem ustaz yolluq shexs. Lekin
bizde "ozengning toghra bolsa atangdin yanma" digendek bir mezmunda atilar
sozimu bar.

Burunqi olchemsizlik, birlikke kelmeslik we kelelmeslik ehwali we tarixini
oylisam, bu qetimqi kunupka ishini yuksek bir mes'uliyet nuqtisida turup,
eng yuquri chekte, eng yuquri olchemde qilishqa tirishish istigide menmu
anche-munche bu heqte midirlap yuriwatimen. Gheyret ependim bilen men bezi
mesililerde birde-bir (yeni 50% - 50%) ehwalda qalduq. Qaldi pikirlerni
kopchilik bergey. Esli wetende bezi torlirimiz ochuq bolghan bolsa, teximu
kop qerindashlirimiz bilen bu heqte pikir birlikike keleleyttuq.

Mewjut ehwalni sherhiylep qoyay dep bek uzun yezilip ketti. Kechurunglar.
Qaldi gepler emdi silerge qaldi.