← Back to team overview

ubuntu-l10n-ug team mailing list archive

Re: Uyghurche Kunupka Taxta (XKB/Xorg nusxisi)

 

Yaxshi muzakiriler boliwatidu.

Hazirqi ehwalda, Uyghurlargha birla kunupka yetishmeydu. Otmushtiki kunupka
taxtisini saqlap qalsaq bolidu. Eneniwi (Legacy) digendek bir namda, lekin
uningdiki tinish-belgilirini islah qilip qoyghinimizning ziyini yoq. Hazir
wetende yeslidin bashlap xenzuche, peqet bashlan'ghuch 4-sinipqa chiqqanda
Uyghurche elipbe peqet tallap oquydighan ders qilip kirguzuluptu. Bundaq
bolghanda xenzuche pinyinche oylap Uyghurche basidighan ehwalnimu
oylishishqa toghra kelidu. Yene ULY che oylap Uyghurche kirguzushmu bar.
Shundaq bolghanda, men buningdin 3 yerim yil burun bilikte digendek, hazir
biz kamida 3 xil kunupka orunlashturushqa ehtiyajimiz bar. Buni bizning
pewqul'adde ehwalimiz, sharaitimiz belgiligen.

Emdi abdusalam ependimning pikirlirining bezilirige koz qarishimni
bildursem,

[1] kop chekitni bolsa chekitni 3 qetim bassa chiqidighan qilsaqmu, hem yene
shift bilen yene chiqidighan qilsaqmu bolidu. Toqunush we cheklime bolmisa
amal bar hemme ehwalni koprek oylashqanning ziyini yoq. Mesilen, Uyghurche
"LA" ni chiqirish uchun, Shift bilen L ni bassimu yaki L we A heripini
bassimu chiqidighan qilsaq, buning hichkimge ziyini yoq, belki hemmeylen'ge
paydisi bar. Kim qaysi usulgha konse, shuni ishletse bolidu. Birni dep yene
birni cheklep qoyidighan ish bolmisa yaxshi.

[2] [3] Biz peqet WORD uchunla kunupka taxtisi layihelisek bolmaydu. NOTEPAD
dek eng iptidai tehrirliguchlernimu we omumi ehwallarni oylishish kerek.
Shunga siziqchini 2 qetim besip siziq chiqiridighan ish WORD ta mumkin
bolsimu, NOTEPAD ta mumkin bolmay qalidu. Bu ehwalni nezerge elish kerek.

Keyinke ehwallargha jawabim, kunupka Uyghurche halitide, koprek Uyghurche
uchun xizmet qilishi kerek. Shunga Uyghurche halette, Uyghurchige
munasiwetlik belgilerni kirguzidighanda, kunupkilar amal bar az besilsa
yaxshi.

Mesilen 5-2 tarmaq aqilane chare emes. Uyghurche halette, ishletkuchiler
Uyghurche yalang tirnaqni chiqirish uchun, kunupkidin eng awal sinap
baqidighan kunupka yenila chong-kichik belgisidur. Nawada matematikidiki
chong-kichik belgisini kirguzmekchi bolsa, Latinche haletke almiship
kirguzse bolidu. Amal bar ishlitish aditige muwapiq, yeqin kelgini yaxshi.

yene bir ehwalni eytsam, Erepchide 30 nechche herpler bar bolup,
Erepelerning bir xil tez kirguzush kunupka taxtisi bar iken. yeni kunupka
taxtisidiki barliq tinish belgilirige erepche herpler orunlashturulghan.
tinish belgiliri SHIFT bilen chiqidiken. Buning ehmiyiti tez bezish
zoruriyiti bar orunda bekmu es qatidiken. Yeni her qandaq erepche herpni
kirguzushte shift ishletmeydiken. tekistte herplerning chastotisi her qandaq
tinish belgisidin asasen yuquri bolghachqa, bu yene sitatistikiliq analiz we
tez besish zoruriyitige uyghun. Bu kunupkinimu ereplerge gherplikler
layihelep beriptiken.

Shunga otmushtiki A ni bassa H chiqidighan usul tez besishni meqset qilghan
deyilidighan bolsa, uningdinmu tez besish imkaniyiti bizde yene bar. Kunupka
taxtisidiki 26 herp ke qoshup yene 6 tinish belge kunupkisigha Uyghurche
herplerni orunlashturup, tinish belgiler shift bilen chiqidighan qilinsa,
xet besish teximu tezlishidu.

Mushundaq analiz qip kelsek, ishlar chuwulup chiqiweridiken. Esli bu kunupka
ishini buningdin 2 yil ilgiri UKIJ fontlirini tuzitidighanda qilmaqchi
bolghan iduq. U font tuzitishtin asasen yaxshi netije chiqmighachqa, kunupka
taxtisigha nowet tegmigen.

Follow ups

References